Variller günümüzde özellikle sanayi temelli, endüstri temelli pek çok alanda kullanılabilen ve geri dönüştürülebilen bir malzemedir ve özellikle de günümüz şartlarında geri dönüşümün bir zorunluluk olması noktasında değerlendirilmesi gereken bir malzemedir. Çünkü, günümüz koşullarında geri dönüşüm keyfi değil aksine tamamıyla bir gereksinimdir. Bu nedenle de geri dönüşü süreçlerinin iyi takip edilmesi, geri dönüştürülebilecek olan tüm ürünlerin geri kazandırılması gerekir. Bu kapsamda da sizler için varillerin geri dönüşüm prosesleri ile ilgili bilgiler derledik.



Varillerin Geri Dönüşüm Prosesleri Geri dönüştürülebilen malzemelerden olması bakımından variller çok verimli ürünlerdir. Çünkü, özellikle sanayi ve endüstri anlamında sıklıkla kullanılmakta ve geri dönüştürülerek çevreye de zarar vermesinin önüne geçilebilmektedir. Varillerin geri dönüştürülmesi için öncelikle atık araçlarının geri dönüşüm tesisine gelmesi ve forkliftler yardımıyla bu atıkların ilgili tesis içerisinde ayrıştırılması gerekir. Ayrıştırılma işleminin ardından ise elde edilen variller ya da IBC tanklar solventli su ya da basınçlı su ile yıkanacak şeklinde ikiye ayırılır. Solvent ve su ile yıkanacak olan variller ya da tanklar genellikle içerisinde yağ bulunan, polyester bulunan, polyol bulunan ve benzeri tanklar olarak sıralanabilir. Bu tanklar geri dönüştürülürken öncelikle içerisine bir kilo kadar solvent konularak bir gün ve ağzı kapalı bir şekilde bekletilir. Ardından süzme işlemine tabi tutulan bu tanklar basınçlı su ile yıkanır. Yaklaşık on bar kadar basınçlı su ile üç dakika kadar yıkanan tankların içerisinde kalan su vakum ile çekilir ve bir gün boyunca bekletilir. Yalnızca basınçlı su ile yıkanacak olan variller ise genellikle asitli, kostik bulunan, solbitol, glikoz bulunan, esans barındıran ve benzeri tanklar olarak sıralanabilir. Bu tanklar geri dönüştürülürken ise öncelikle yıkama ünitesine alınırlar burada buhar ile bir dakika kadar yumuşatılan ve dezenfekte edilen ürünler kısa bir süre bekletilir. Ardından da buhar ünitesinden alınan variller on bar kadar basınçlı bir su ile üç dakika kadar yıkanır. Bunun yanı sıra yıkanan variller hafif eğimli bir şekilde dizilerek içerisindeki su vakum ile bir gün boyunca çekilir. Bu işlemlerden geçen variller ise gerekli kontrollerden geçirilerek tekrardan kullanılıp kullanılamayacağı hesaplanarak uygun görülenler depolanır.

Tehlikesiz atıklar insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyen atıkları kapsamaktadır. Tehlikesiz atıklar genellikle son kullanma tarihi gelen ya da son kullanma tarihi geçen atıklardır. Kullanılmayan tehlikesiz atıkların geri dönüştürülerek üretim sürecine tekrar kazandırılması gerekir. Tehlikesiz atık geri kazanımı, kullanım dışı kalan atıkların çeşitli geri dönüşüm yöntemleriyle tekrar üretim süreçlerine katılmasını sağlamaktadır. Kullanılmayan maddelerin geri dönüştürülmesi ile ilk olarak ham madde gereksinimi azaltılmış olur. İnsan nüfusunun artışıyla doğru orantılı olarak artan tüketiminin doğal dengeye zarar vermesi ve doğanın kirletilmesi engellenmiş olur. Yeniden dönüştürülebilen malzemelerin tekrar ham madde olarak kullanılması önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlar.

Tehlikeli atıklar, insan ve çevre sağlığını tehdit eden, yakıcı, yanıcı, patlayıcı ve zehirli atıkların tümünü kapsar. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre, tehlikeli atık maddeler farklı sınıflara ayrıştırılmıştır.
Birçok tehlikeli atık veya tehlikeli kimyasal malzemelerin riskleri azaltılarak yeniden kullanılabilmesi söz konusudur. Tehlikeli maddelerin bir kısmı doğru süreçlerden geçirildikten sonra geri kazanımı mümkündür.

Plastik atık, insanlar tarafından kullanılan ve işlevini yitiren plastik ürünlerin atık halidir. Plastik atıklar, doğada yüzlerce yıl çözünmeyen malzemelerdir. Bu nedenle plastik atıklar, dünyaya ciddi zararlar verebilir. Çöp toplama merkezlerinde veya açık çöp depolama alanlarına atılan bu atıklar, çevre kirliliğine ve hatta insan ve hayvan sağlığına zarar verebilir. Bu sebeple çevreyi korumak ve sürdürülebilirliği sağlamak açısından plastik atık geri dönüşümü önemli bir konudur. Plastik, günlük yaşamda veya endüstriyel alanlarda sıklıkla kullanılan malzemeler arasında yer alır. Ham maddesi plastik olan kimi nesneler, uzun yıllar kullanılmak üzere tasarlanırken büyük bir bölümü ise kısa süreli kullanım için üretilir. Kullanım ömrünü tamamlayan ve işlevini yerine getirmeyen plastik malzemeler, plastik atık kategorisine girmektedir. Alışveriş poşetleri, şişeler, kaplar, ambalajlar, en sık rastlanan plastik atıklar arasında yer alır.



Plastik atıklar, içeriğinde bulunan kimyasallar nedeniyle çöpe atıldığında çürümez, paslanmaz, çözünmez ve bozulmaz. Bu nedenle atık plastik ürünler doğa için son derece zararlıdır. Çevremize farklı açılardan zarar veren bu atıkların geri dönüştürülmesi veya imha edilmesi gerekir. Atık plastiklerin geri dönüşümü, geri dönüşüm tesislerinde gerçekleştirilir.

Metal malzemeler, ürünler ve materyallerin hemen hemen hepsi özelliklerini kaybetmeden geri dönüştürülebilen malzemeler olmaktadır. Hatta Amerikan Demir ve Çelik Enstitüsü (AISI) çeliğin gezegendeki en kolay geri dönüştürülebilen malzemeler arasında olduğunu söylemektedir. Aynı zamanda metalden sonra ise alüminyum, bakır gibi çeşitli malzemelerinde oldukça kolay bir şekilde geri dönüştürülebildiğini söylemektedir.

Metal maddesi genellikle topraktaki çeşitli minerallerin ve maddelerin işlenerek saflaştırılması esasına göre üretilen malzemelerdir. Bu nedenle de aslında metal atıkların her biri çok kolay bir şekilde geri kazandırılabilen ürünlerdir. Üstelik metal atıkların çok çeşitli olması da kullanım alanının çok daha geniş olmasını sağlamıştır.

Hurda demir geri dönüşümü, güçlü bir sanayi yaratabilmenin ana ögesidir. Aynı zamanda bir süreç olan hurda demir geri dönüşümü, ömrü son bulan demir içeren ürünlerin geri kazandırılması işlenmesi sürecidir. Bu sayede yeni ürün üretiminde hammadde olarak kullanılabilen hurda demir, atıklarının geri dönüştürülmesi ile ekonomiye ve endüstriye katkıda bulunmaktadır. Ne kadar geri dönüştürülse de yapısı bozulmayan demir, endüstriye katkısı sağladığı kadar doğaya da katkı sağlamaktadır. Birbiri ile iç içe geçen bu faydaların insanlığın geleceği için önemi büyüktür.


Artık kullanılamayacak halde olan demir atıklara hurda denir. Demir hurdalar, kullanılamaz bir hale geldiğinde atık niteliği taşır. Fakat bu atıklar, tüketiciler tarafından yeniden nasıl kullanılabileceği bilinmeyerek değerlendirilmemektedir. Demir hurda, hurdacılarla birlikte geri dönüşüme gönderilebilmektedir. Bu gönderimi sağlayan tüketiciler, yalnızca küçük çaplı geri dönüşüm faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Daha büyük çaplı geri dönüşüm faaliyetleri için ise daha farklı çalışmalar gerekmektedir.

Hurda atık geri dönüşümü, kullanılmış veya atıl durumdaki malzemelerin işlenerek yeniden kullanılabilir hale getirilmesi işlemidir. Geri dönüşüm işlemi, kaynak tasarrufu yapılmasına, çevre kirliliğinin azaltılmasına ve ekonomik fayda sağlanmasına yardımcı olur. Hurda atık geri dönüşümü, metal, plastik, cam, kağıt ve kauçuk gibi farklı malzemelerin geri dönüştürülmesini içerir. Geri dönüştürülebilen malzemeler toplanır, sınıflandırılır, işlenir ve ardından yeniden kullanılabilir hale getirilir. Hurda atıklar, kullanım ömrünü tamamlamış veya işlevsiz hale gelmiş malzemelerden oluşan atıklardır. Hurda, geri dönüşüm ve yeniden kullanım için uygun olan malzemelerdir. Günlük hayatımızda kullandığımız birçok malzeme, kullanım ömrünü tamamladığında hurda olarak değerlendirilir. Hurda atıklar, doğru şekilde yönetildiğinde çevre kirliliğini azaltılarak sürdürülebilirlik sağlanabilir.

Çevreci grupların ve uzmanların sık sık dile getirdiği üzere her atığın çöp olarak kabul edilmemesi gerektiği bilinen bir gerçektir. Çünkü, günümüz gelişen teknolojileri ve ilerleyen gelişim süreçleri neticesinde neredeyse her atığın geri dönüştürülmesi ya da geri kazandırılması mümkündür.


Bu nedenle de çöp olarak algılanan pek çok şeyin zaman içerisinde atık olabileceği düşüncesinin günümüz insan zihninde algılanabilmesi gerekir. Aksi takdirde geri dönüşüm ve geri kazanım proseslerinin bu kadar büyük bir yol kat ettiği bugünün şartlarında doğayı koruyabilecekken doğaya zarar verilebilmektedir. Çünkü, doğaya bırakılan her bir atık hiç şüphesiz çevre kirliliğine neden olarak dünyamızın daha az yaşanabilir bir yer olmasına sebep olur. Bunun önlenebilmesi için ise her bir bireyin belirli bir çevre bilinci ile büyütülmesi, bugünün şartlarında pek çok atığın geri dönüştürülebilir ya da geri kazandırılabilir olduğunun algılanabilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde hem çevrenin daha çok kirlenmesinin önüne geçilmesi hususunda çeşitli zorluklar yaşanabilir hem ülkelerin ekonomik anlamda büyük kayıplar yaşamalarına neden olunabilir. Bundan dolayı da geri dönüşüme önem verilmesi, geri dönüşümün teşvik edilmesi ve beton gibi geri dönüştürülebilir atıkların geri dönüştürülmesi önerilir. Böylelikle hem doğa kirliliği hem de ülke ekonomisine verilen zarar minimum düzeye indirilebilir.

Geri dönüşümün önem ve bilinirliğinin gittikçe artması gerçeği ile geri dönüştürülebilen maddelere yaklaşımımızın da daha bilinçli bir noktadan olması gerekmektedir. Özellikle otomobil, teknoloji ve sanayi alanında en çok kullanılan madenlerden biri olan bakır ise geri dönüştürülmesi en önemli olan maddelerden biridir.


Bakırın kullanım alanının oldukça geniş olması itibariyle bakır hurdanın geri dönüştürülmesi esnasında yapılan geri yükleme ve yenileme aşamaları hakkında bakır metali nezdinde bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Metal geri dönüşümü esnasında geri dönüştürülecek olan metallerin aynı kâğıt, plastik ve cam geri dönüşümünde olduğu gibi türlere ayrılması geri dönüşüm süreci için oldukça önemlidir. Bu noktada metal hurdalar geri dönüştürülürken alüminyum, çelik, bakır gibi metallerin ayrıştırılması bu metallerin ger dönüşüm şartlarının farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Atık hurda cam, metal, plastik kağıt vb. gibi geri dönüştürülebilir malzemelerdir. Bu malzemelerin toplanması, ayrıştırılması ve bazı işlemler sonucunda tekrar ham maddeye dönüştürülmesi söz konusudur. Atık hurdaların geri dönüştürülmesiyle kaynakların lüzumsuz kullanılması önlenebilir ve atık çöp miktarı azaltılabilir. Atık hurda malzemelerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini azaltır. Kullanılan enerjiden büyük ölçüde tasarruf edilmesini sağlanır. Özellikle katı atıkların düzenli olarak bertaraf edilmesi, katı atık miktarının ve hacminin azalması açısından oldukça önemlidir.


Geri dönüşüm, ülkelerin gereksinimlerini karşılayabilmek için ithal edilen hurda malzemeye ödenen döviz miktarını azaltılmasına yardımcı olacaktır. Geri dönüşüm ile katı atık miktarlarının azaltılması, çevre kirliliğinin önemli ölçüde önlenmesini sağlayacaktır. Atıkların önemli bir miktarı geri dönüştürülerek yeniden kullanılabilir malzemeler elde edilmektedir. Atık cam, metal, plastik, kâğıt gibi atıklar belirli işlemlerden geçirilerek yeni bir ham madde olarak tekrar kullanım için hazır hale getirilmektedir. Bu atıkların geri kazanımı ile birçok avantaj elde edilmektedir.

Toplanan kompozit ambalajlar birçok malzemenin birlikte kullanılmasıyla elde edildiği için geri dönüşüm prosesi de kompleks aşamalardan meydana gelmektedir. Öğütme ve ayrıştırma işlemlerinden sonra kâğıt ve alüminyum/polietilen kısım birbirinden ayrılmaktadır. Geri kazanılan kâğıt, bir nevi kâğıt geri dönüşüm işlemlerinden geçirilerek, kâğıt mendil, tuvalet kâğıdı ve oluklu mukavva gibi ürünlerin üretiminde tercih edilebilmektedir. Kâğıt kısmı ayrıldıktan sonra geri kalan kısım (alüminyum ve polietilen/veya başka bir malzeme) çimento fabrikalarında kalorifik değerleri yüksek olduğu için ilave yakıt olarak tercih edilebilmektedir. Yine aynı şekilde enerji amaçlı yakarak geri kazanılabilmektedir. Bir diğer uygulama da ülkemizde yekpan adıyla üretilen ürünlerde olmaktadır. Bu ürünler kompozit ambalajlar kırpılıp öğütüldükten sonra preslerde sıkıştırılarak sunta benzeri bir malzeme haline getirilmesi sürecine verilen addır. Elde edilen ürün bahçe mobilyası yapımında kullanılabilecek derecede suya ve neme dayanıklı bir malzeme haline gelmektedir.

Alüminyum olarak ifade edilmekte olan bu materyallerin geri dönüşüm süreçleri oldukça kolay olmaktadır. Çünkü, ilk olarak atık alüminyumlar küçük parçacıklar halinde doğranarak küçültülmekte daha sonrasında ise bu parçalar büyük ocaklarda eritilmekte ve böylelikle de dökme alüminyum adı verilen geri dönüştürülmüş alüminyum elde edilmektedir.


Bu işlemler sonucunda atık alüminyum, saf alüminyum ile hemen hemen aynı hale gelmekte ve üretimde kullanılabilmektedir. Günümüzde en sık tercih edilen ambalaj atıkları arasında görülen alüminyum atıklarının en önemli hammadde bileşiği boksit madeni olmaktadır. Bu sayede alüminyumun homojen yapısının elde edilmesi, ince folyo şeklinde imal edilebilmesi, hava geçirmezliği ve kolay şekillenebilmesi açısından ideal ambalaj malzemeleri arasında yer almaktadır. Çünkü, alüminyum, en kullanışlı ambalaj malzemelerinden birisi olarak hem ülkemizde hem de dünyada sıklıkla tercih edilen bir madde olmaktadır.